Współczesny tryb życia niestety często wiąże się ze stresem i zmęczeniem, najczęściej w wyniku nadmiaru pracy czy obowiązków. Choć młodsze pokolenia wprowadzają do świata więcej swobody i beztroski, to wiele osób wciąż szuka skutecznych rozwiązań na podbudowanie swojego zdrowia psychicznego. Na popularności zyskują tutaj adaptogeny, które normalizują pracę ludzkiego organizmu. Pomagają one przystosować się do niekorzystnych warunków środowiska oraz w utrzymaniu homeostazy, czyli regulacji procesów biologicznych. Dowiedz się, czym dokładniej są adaptogeny i jaka jest ich rola w walce ze stresem oraz zmęczeniem.
Czym są adaptogeny?
Adaptogeny nie posiadają jednej, oficjalnej definicji, lecz najprościej można je określić jako naturalne substancje, głównie pochodzenia roślinnego, które wspierają wewnętrzną równowagę organizmu. Z języka greckiego słowo “adapto” oznacza “przystosować się’, co wskazuje na zdolność tych substancji do dostosowania się do indywidualnych potrzeb ciała. Termin adaptogenów pojawił się po raz pierwszy w latach 40. XX wieku. W tamtym czasie rosyjski naukowiec Lazarev badał rośliny, które wykazywały właściwości uodparniające na niekorzystne czynniki zewnętrzne. Poszukiwał on substancji zdolnych do zwiększenia odporności organizmu na stres bez powodowania skutków ubocznych. Konkretne rośliny mogą działać w sposób adaptacyjny, nadmiernie nie stymulując, ani nie hamując układów ciała.
Jak działają adaptogeny?
Przede wszystkim należy wiedzieć, że adaptogeny działają normalizująco i nie są środkami pobudzającymi. Oznacza to, iż celem ich stosowania jest utrzymanie wydolności psychicznej i fizycznej organizmu na prawidłowym poziomie, bez względu na działające na niego stresory. Adaptogeny mogą zwiększać tolerancję na stres, dzięki czemu nasze ciało sprawniej funkcjonuje na co dzień. Ich działanie opiera się w
głównej mierze na regulacji poziomu kortyzolu, znanego jako hormon stresu. Substancje te zmniejszają jego nadmierne wydzielanie, które prowadzi także do przewlekłego uczucia zmęczenia, niepokoju, depresji czy osłabienia układu odpornościowego. Chronią zatem organizm przed skutkami długotrwałego napięcia. Oprócz tego adaptogeny wspierają układ nerwowy, gdyż wpływają na równowagę neuroprzekaźników znajdujących się w mózgu. Przy tym poprawiają nasze funkcje poznawcze, zwiększając koncentrację czy umacniając pamięć. Mogą też wyróżniać się działaniem antyoksydacyjnym. Adaptogeny pomagają odbudować witalność i powrócić do pełni sił po okresie nasilonego stresu. Wspierają zdrowie na poziomie komórkowym, neutralizują wolne rodniki, które są odpowiedzialne za procesy starzenia i choroby przewlekłe. Dzięki temu substancje te są cenne nie tylko, jeśli chodzi o redukcję stresu, ale także w poprawie ogólnej kondycji organizmu.
Korzyści płynące z adaptogenów
Ogromne zainteresowanie roślinami adaptogennymi nie ma miejsca bez powodu. W obecnych czasach pojawia się coraz więcej czynników stresogennych. Może to nawet być hałas, nieodpowiednia temperatura, zmiana ciśnienia czy wojna lub śmierć bliskiej osoby. Bardzo istotne są też oczywiście stresory psychiczne, takie jak nadmiar obowiązków służbowych, presja czasowa i obawa przed niezrealizowaniem wszystkich zadań. Czynnikiem wyzwalającym stres może być wszystko, co zaburza równowagę organizmu. Na szczęście adaptogeny pomagają radzić sobie z różnymi czynnikami i formami napięcia. Często wyróżniają się właściwościami uspokajającymi oraz przeciwlękowymi. Ich regularne stosowanie prowadzi do większej odporności na stres i ogólnej poprawy samopoczucia psychicznego. Niektóre rośliny i substancje są też kluczowe dla regeneracji organizmu – mogą poprawiać jakość snu, a tym samym niwelować przewlekłe zmęczenie. Regulacja poziomu kortyzolu oraz innych hormonów sprawia, że wypoczynek staje się głębszy, bardziej treściwy. Tym samym wzrasta też poziom energii i wytrzymałości organizmu na co dzień. Adaptogeny są również niesamowitym wsparciem dla układu immunologicznego. Zwiększają naszą odporność na infekcje oraz choroby, dzięki czemu cieszymy się lepszym zdrowiem przez cały rok (oczywiście pod warunkiem, że regularnie stosujemy te substancje).
Rośliny adaptogenne, które warto znać
Jedną z najpopularniejszych roślin adaptogennych jest korzeń żeń-szenia. Charakteryzuje się on właściwościami podnoszącymi kondycję zarówno fizyczną, jak i psychiczną. To doskonały wybór dla osób, które potrzebują dodatkowej energii oraz witalności. Korzeń żeń-szenia, dzięki swojej zawartości ginsenozyd, posiada działanie antyoksydacyjne oraz doskonale wspiera układ odpornościowy. Innym świetnym adaptogenem jest ashwagandha. Może ona pochwalić się bogactwem witanolidów, które poprawiają pamięć, nastrój i łagodzą stres. Ashwagandha jest stosowana w medycynie ajurwedyjskiej od tysięcy lat jako środek wzmacniający oraz uspokajający. Doskonale wpływa na samopoczucie, a w tym pomaga pogłębić codzienny sen. Warto ją suplementować regularnie, aby szybko zauważyć efekty. Cenną rośliną jest także różeniec górski – zawiera ona rozawiny i salidrozydy, które mają działanie adaptogenne i antyoksydacyjne. Skuteczność stosowania różeńca potwierdzają liczne badania. Wskazują, że roślina może poprawiać wydolność fizyczną, zwiększać poziom energii oraz redukować zmęczenie. To idealne rozwiązanie dla osób, które prowadzą intensywny tryb życia.
Nieodłącznym elementem codzienności jest jednak zdrowy sen, a w tym przypadku nie powinniśmy zapominać o wygodnym materacu od SleepMed. Dobrze dobrane akcesoria sypialniane to fundament odpowiedniej regeneracji organizmu. W salonach w Tychy znajdziemy doskonałe modele materacy o różnorodnych właściwościach.
Jak przyjmować i łączyć adaptogeny?
Adaptogeny można przyjmować w różnych formach, takich jak kapsułki, proszki, nalewki czy herbaty. Istotne jest jednak to, aby stosować je oddzielnie i pojedynczo. Trudno bowiem określić, jakie interakcje mogłyby zachodzić między poszczególnymi roślinami i czy ich działanie wzajemnie by się nie wykluczało. Należy również wiedzieć, że wpływ adaptogenów na organizm jest subtelny oraz może wymagać uzbrojenia się w cierpliwość. Wymienione wyżej rośliny nie przynoszą natychmiastowych rezultatów, tak jak w przypadku środków stymulujących, np. kofeiny. Dlatego też ważne jest regularne stosowanie adaptogenów. Dopiero po kilku tygodniach czy miesiącach organizm stopniowo zyskuje odporność na stres i zmęczenie.
Adaptogeny oferują naprawdę obiecujące wsparcie w walce ze stresem i zmęczeniem. Rośliny takie, jak ashwagandha, korzeń żeń-szenia czy różeniec górski w postaci suplementów mogą stanowić dobre uzupełnienie codziennej diety. Choć efekty ich stosowania nie są natychmiastowe, adaptogeny przynoszą trwałe korzyści dla zdrowia fizycznego oraz psychicznego.
Przeczytaj także: Social jet lag – jak nieregularny sen może zniszczyć zdrowie?
